Jak zwiększać dostęp do kultury i wspierać twórczość z wykorzystaniem nowych technologii cyfrowych? Na czym polega filozofia otwartości? Jakie wyzwania stoją przed instytucjami kultury? Między innymi na te pytania odpowiada wspólna publikacja Gdańsk 2016 i Creative Commons Polska.
„Otwartość w publicznych instytucjach kultury” to zbiór tekstów poświęconych nowym modelom prawa autorskiego. Jest to pierwszy w Polsce przewodnik po wolnych licencjach adresowany bezpośrednio do instytucji kultury. W publikacji, dostępnej pod adresem http://www.gdansk2016.eu/otwartosc, znajdują się między innymi porady prawne, opisy dobrych praktyk, wyjaśnienia zagadnień związanych ze stosowaniem licencji Creative Commons i domeną publiczną. Całość otwiera wywiad z Hanną Wróblewską, dyrektorką „Zachęty” Narodowej Galerii Sztuki. Ta instytucja wprowadza obecnie pionierski program „Otwarta Zachęta”. Publikacja zawiera również, przetłumaczone po raz pierwszy na język polski, rekomendacje otwartości dla instytucji kultury sformułowane przez międzynarodowe Stowarzyszenie Communia działające na rzecz domeny publicznej.
„Instytucje kultury stoją przed zadaniem szukania nowych formuł działania, w zmienionym pejzażu kultury.” – czytamy we wprowadzeniu do publikacji – „Pojawia się pytanie, jak na nowo przyciągać ludzi do instytucji; jak kreować atrakcyjną ofertę; jak komunikować się i udostępniać zbiory w nowych obiegach komunikacji i wymiany treści; czy jak wykorzystywać energię i kompetencje obywateli do współtworzenia i wspierania instytucji”.
Autorzy podkreślają: „By realizować w pełni swoją misję – zapewniać dostęp do kultury, krzewić aktywność kulturową czy dbać o wspólne dziedzictwo instytucje potrzebują również modelu wykorzystującego w maksymalnym sposób nowe technologie cyfrowe i związane z nimi kanały komunikacji”.
Publikację opracowali eksperci Creative Commons Polska i Centrum Cyfrowego: Justyna Hofmokl, Alek Tarkowski, Kamil Śliwowski. Creative Commons jest międzynarodowym projektem oferującym darmowe rozwiązania prawne i inne narzędzia służące zarządzaniu przez twórców prawami autorskimi do swoich utworów. Creative Commons wspiera wolną kulturę: produkcję i wymianę utworów traktowanych jako dobro wspólne.
„Otwartość w publicznych instytucjach kultury” to pierwszy projekt realizowany w ramach Medialab Gdańsk, nowej inicjatywy Gdańsk 2016. Medialab to model działania na styku kultury, aktywizmu społecznego, edukacji i technologii. Kolejnym projektem w ramach Medialab Gdańsk będzie, adresowany do młodzieży, projekt edukacyjny „Edulab – laboratorium lokalnych zastosowań mediów.” Projekt zostanie zrealizowany dzięki grantowi z Akademii Orange.
Publikacja „Otwartość w publicznych instytucjach kultury” jest bezpłatna, można ją pobrać ze stron:
http://www.gdansk2016.eu/otwartosc
http://creativecommons.pl/otwartakultura/
Partnerzy publikacji:
Koalicja Otwartej Edukacji http://koed.org.pl/
Centrum Cyfrowe: Projekt Polska http://centrumcyfrowe.pl/
Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe http://www.ceetrust.org/
Strona Creative Commons Polska: http://creativecommons.pl/
O autorach publikacji:
dr Justyna Hofmokl – doktor socjologii, autorka książki „Internet jako nowe dobro wspólne”. Od wielu lat stara się w Polsce propagować otwartość w dziedzinie kultury, nauki i edukacji. Razem z Alkiem Tarkowskim wprowadziła do Polski licencje Creative Commons. Pracowała dla Komisji Europejskiej. Interesuje się wpływem nowych technologii na zmiany społeczne.
dr Alek Tarkowski – socjolog, współzałożyciel i koordynator projektu Creative Commons Polska, w latach 2008-2011 członek Zespołu Doradców Strategicznych Premiera, współtwórca projektu „Kultura 2.0″. Od 10 lat zajmuje się badaniem społecznych i kulturowych aspektów mediów cyfrowych, a od ponad 5 lat popularyzacją w Polsce otwartych modeli produkcji i udostępniania treści. Doktoryzował się w Szkole Nauk Społecznych IFiS PAN,Interesuje się badaniami styku technologii cyfrowych, kultury, procesów społecznych i systemu własności intelektualnej.
Kamil Śliwowski – animator i trener edukacji medialnej, współpracuje z Koalicją Otwartej Edukacji, Fundacją Nowoczesna Polska, Fundacją Panoptykon. Prowadzi bloga o nowych technologiach w służbie organizacji pozarządowych Problematyka.org.
Źródło: Gdańsk2016