SMOK to Skuteczny MOdel Kształcenia nauczycieli szkół podstawowych w zakresie pracy z uczniami niepełnosprawnymi i przewlekle chorymi. We wrześniu ruszy w Gdańsku.
Już we wrześniu projekt ruszy w dwóch gdańskich szkołach podstawowych SP 24 i SP 42. Projekt SMOK to innowacyjny Program Doskonalenia Nauczycieli szkół podstawowych w zakresie pracy z uczniem niepełnosprawnym i przewlekle chorym. Program adresowany jest do nauczycieli szkół podstawowych z województwa pomorskiego, jeśli jednak faza testowania potwierdzi główne założenia, pomysłodawcy będą dążyli do rozszerzenia działania modelu o nauczycieli szkół podstawowych spoza województwa pomorskiego oraz o nauczycieli szkół ponadpodstawowych.
– W Polsce od kilku lat dąży się do kształcenia jak największej ilości dzieci niepełnosprawnych i przewlekle chorych w zwykłych szkołach, wśród zdrowych rówieśników, a nie w szkołach specjalnych lub w nauczaniu domowym. Niestety nie idzie to w parze z zapewnieniem kadrze pedagogicznej odpowiedniego przygotowania. Projekt SMOK wypełni tą lukę. Skorzystają na tym wszyscy: nauczyciele i uczniowie – nie tylko niepełnosprawni – mówi Zofia Lisiecka, pomysłodawczyni i opiekun merytoryczny projektu.
Skąd pomysł takiego właśnie projektu?
W Polsce od kilku lat dąży się do edukacji włączającej. Ciągle wzrasta i nadal ma wzrastać liczba uczniów niepełnosprawnych uczących się nie w szkołach specjalnych, tylko w otwartych szkołach podstawowych, czy to w klasach integracyjnych, czy też w zwykłych klasach. Niestety nie idzie to w parze ani z dostosowaniem szkół do potrzeb niepełnosprawnych uczniów, ani z procesem przygotowania kadry pedagogicznej do nowej sytuacji. Efekty takiego stanu rzeczy są bolesne. Polska ma jeden z najniższych w Europie wskaźników aktywnych zawodowo niepełnosprawnych, oraz są oni nisko wykwalifikowani. Na kolejnych szczeblach edukacji coraz więcej uczniów niepełnosprawnych wybiera nauczanie indywidualne. Na uczelniach wyższych niepełnosprawnych nie ma właściwie wcale. Społeczna integracja dorosłych osób niepełnosprawnych jest dalece niezadowalająca, a ilość funkcjonujących w zdrowym społeczeństwie krzywdzących stereotypów dotyczących tej grupy bardzo duża.
– Z uwagi na to, że projekt angażuje zarówno nauczycieli jako specjalistów z dziedziny edukacji specjalnej oraz rodziców – głównym jego zadaniem jest obustronne zrozumienie na linii nauczyciel – rodzic, określenie trudnych do zmierzenia relacji i emocji. Kluczowym zagadnieniem jest także poprawa tych relacji, zrozumienie obopólnych potrzeb i postaw jak również wymiana doświadczeń w opiece i edukacji dzieci niepełnosprawnych – mówi Pani Elżbieta Walkiewicz, Dyrektor Ośrodka Kształcenia Ustawicznego Nauczycieli w Gdańsku – partner Projektu SMOK.
Liczne rozmowy z przedstawicielami grup oraz obserwacja losów dzieci i ich rodzin na przestrzeni kilku lat stały się podstawą do przyjętego założenia, że kluczowe dla efektywnej edukacji włączającej są poniższe kwestie:
- Wyznaczenie jako głównego celu edukacji włączającej budowania prawidłowych relacji między uczniami zdrowymi i niepełnosprawnymi. W procesie edukacji włączającej często zapomina się, że jest to kluczową kwestią. To zdrowi uczniowie są większością, to oni już za kilka lat stworzą społeczeństwo, które w zależności od doświadczeń i przekonań ukształtowanych w szkole, będzie właczać osoby niepełnosprawne, lub przeciwnie- dyskryminować i wykluczać.
- Wolne od stereotypów, za to poparte najnowszą wiedzą, przekonania nauczyciela co do możliwości ucznia niepełnosprawnego. Zarówno w kontekście edukacji, jak i przyszłego funkcjonowania w społeczeństwie. To przekonanie o możliwościach i ograniczeniach niepełnosprawnych, o przynależnym im miejscu w społeczeństwie determinują w dużej mierze późniejsze osiągnięcia uczniów niepełnosprawnych.
- Wsparcie udzielane nauczycielom w zakresie radzenia sobie z trudnymi emocjami. Kontakt z cierpieniem, chorobą, śmiercią zwłaszcza dziecka, jest trudny. Trudny dla nauczyciela, dla ucznia niepełnosprawnego, jego rodziców, rodzeństwa, dla uczniów zdrowych. Nauczyciel musi posiadać wiedzę, oraz wsparcie niezbędne do radzenia sobie w trudnych emocjonalnie sytuacjach.
SMOK daje możliwość kształtowania postaw i przekonań nauczyciela dotyczących niepełnosprawnści, z drugiej zaś strony umożliwia nabycie przez nauczyciela zintegrowanej wiedzy i umiejętności kluczowych dla rozwiązywania problemów i trudności napotykanych w procesie kształcenia uczniów niepełnosprawnych.
Na stronie internetowej projektu http://smok.oditk.pl nauczyciele mogą zapoznać się ze szczgólowymi scenariuszami zajęć, materiałami, wynikami badań i analiz zamieszczonymi w zakładce MODEL.